Vorige week donderdag vond de vierde van vijf Friese energiedagen plaats. De Provincie Fryslân organiseert deze dagen die bedoeld zijn om zowel op ambtelijk als bestuurlijk niveau kennis en kunde uit te wisselen op het gebied van de energietransitie. De vijf thema’s zijn: Warmtetransitie, Energiebesparing, Energie Infrastructuur, Duurzame energieproductie en Energie in de Mienskip.

Deze vierde dag stond in het teken van de duurzame energietransitie. De ochtend werd afgetrapt door onze collega landschapsarchitect Peter de Ruyter, die heel mooi toonde hoe energie, in de vorm van onder andere turf, de provincie heeft gevormd. En welke adviezen hij als atelierleider samen met zijn collega’s van atelier Fryslân, in voorgaande jaren op dit vlak heeft gegeven.

Hierna volgde een serie van inspirerende werksessies waarbij bestaande en nog te ontwikkelen technieken op het gebied van duurzame energie aan de orde kwamen. De innovaties zorgen ervoor dat we ons denken over wat de impact van duurzame energie op het landschap is en wat er nodig is voor een succesvolle transitie continu zullen moeten bijstellen.

In de middag heeft Mathijs een lezing gegeven die hier desalniettemin een voorschot op geeft. Hij deed dit met een verhaal over de toekomst van het klimaatlandschap. En keek vervolgens naar de rol en plek hierin van duurzame energie. Zijn verhaal is gebaseerd op het onderzoek naar klimaatlandschappen, dat wij samen met Wageningen Environmental Research twee jaar geleden hebben uitgevoerd voor Fryslân en Zeeland. In dit onderzoek keken we 80 jaar vooruit en verkenden we hoe het landschap fundamenteel anders wordt ingericht wanneer we dit inrichten aan de hand van systemische keuzes. Vandaag zou je zeggen; water en bodem sturend. Gecombineerd met onze kennis vanuit de werkplaats Veenweide  die we afgelopen jaar voor het BKZ hebben uitgevoerd en uit de door ons opgestelde bossenstrategie voor Fryslan komen we tot een heel ander beeld voor de provincie. Zo zullen bijvoorbeeld lagere delen van de provincie sterk vernatten om andere delen bruikbaar te houden. Denk aan tegengaan van de verdroging van de hogere zandgronden of het tegendruk geven aan de zoute kwel in de kleischil door opzetten van het peil in de veengebieden. Ook uit deze studies blijkt dat niet alles overal kan en dat er vele opgaven zijn die allemaal behoorlijke ruimte vragen. Daarmee komt ook de vraag waar en hoe we bijvoorbeeld die duurzame energie gaan opwekken en welk netwerk daarbij hoort. De RES Friesland geeft hier bouwstenen voor, die wonderwel mooi passen in het geschetste perspectief van een integrale benadering waarin slimme combinaties worden gemaakt. Het verhaal eindigt met een proces voorstel. Want lonkende perspectieven zijn mooi, maar in de praktijk van alle dag veranderen we de wereld om ons heen eerder met vallen, opstaan en kleine stappen dan met een grote sprong voorwaarts.

Na ons verhaal gaf Eibert van der Woude een doorkijk van zo’n proces dat de gemeente de Waadhoeke heeft opgestart om te onderzoeken hoe bij hen een integraal ontworpen klimaatlandschap met energieopwekking eruit kan zien. Hoe mooi dat wij, nadat we hen vorig jaar bij de eerste verkenning hebben geholpen, nu gevraagd zijn ook met hen de volgende stap in dit proces te nemen.